Kecerdasan emosi kunci selesai krisis keseimbangan kerja-kehidupan

Oleh: Dr. Juraifa Jais

Berdasarkan kajian terkini oleh Remote, sebuah syarikat sumber manusia yang pakar dalam perhubungan majikan dan bakat antarabangsa, Malaysia disenaraikan sebagai negara kedua terburuk untuk keseimbangan kerja-kehidupan daripada 60 negara dengan keluaran dalam negara kasar (KDNK) tertinggi di dunia.

Laporan Kesejahteraan di Tempat Kerja 2024 oleh Employment Hero pula mendedahkan peningkatan ketara dalam tahap keletihan melampau (burnout) di Malaysia. Laporan tersebut menunjukkan bahawa dua pertiga pekerja Malaysia kini mengalami burnout, meningkat daripada 58% pada tahun 2022 kepada 67% pada tahun 2024. Faktor penyumbang utama termasuk waktu kerja yang berpanjangan, permintaan pekerjaan yang tinggi, dan kurangnya sokongan terhadap kesihatan mental.

Ketidakseimbangan kerja-kehidupan ini bukan sahaja menjejaskan kesejahteraan individu, tetapi juga memberi impak yang serius kepada prestasi organisasi. Tahap tekanan dan keletihan yang tinggi menyebabkan penurunan produktiviti, peningkatan ketidakhadiran, dan kadar berhenti kerja yang lebih tinggi. Sekiranya masalah ini tidak ditangani dengan berkesan, ia berpotensi menghalang pertumbuhan ekonomi Malaysia dan menjejaskan kedudukannya sebagai pusat pelaburan serantau yang kompetitif.

Di tengah-tengah cabaran ini, kecerdasan emosi (Emotional Intelligence-EI) berpotensi menjadi solusi strategik bagi organisasi untuk meningkatkan keseimbangan kerja-kehidupan dan kepuasan kerja. Kecerdasan emosi, seperti yang ditakrifkan oleh ahli psikologi Daniel Goleman, merangkumi kesedaran diri, pengawalan diri, motivasi, empati, dan kemahiran sosial. Pemimpin yang memiliki tahap EI yang tinggi mampu mewujudkan persekitaran kerja yang lebih sihat dan fleksibel, yang memenuhi keperluan emosi serta psikologi pekerja mereka.

Banyak penyelidikan telah membuktikan kesan kecerdasan emosi (EI) terhadap kesejahteraan pekerja dan kejayaan organisasi. Kajian yang diterbitkan dalam Journal of Organizational Behavior mendapati bahawa pemimpin yang cerdas emosi secara signifikan meningkatkan kepuasan kerja dan mengurangkan tekanan pekerja. Dalam konteks Malaysia, di mana keseimbangan kerja-kehidupan merupakan isu kritikal, kepimpinan dengan EI berpotensi membawa perubahan yang besar.

Dengan mengutamakan kesejahteraan pekerja dan memupuk budaya kerja-kehidupan yang seimbang, syarikat-syarikat terkemuka seperti Google, Microsoft, dan Cisco Systems, yang dipimpin oleh pemimpin dengan kecerdasan emosi tinggi, melaporkan tahap kepuasan kerja yang lebih tinggi dan kadar berhenti kerja yang lebih rendah. Sebagai contoh, Google terkenal dengan inisiatif kesejahteraan pekerjanya, seperti fleksibiliti dalam jadual kerja dan sokongan kesihatan mental, manakala Microsoft mengintegrasikan kesejahteraan holistik dalam budaya syarikat mereka. Kepimpinan pintar emosi bukan sahaja memberi manfaat kepada pekerja, tetapi juga menyumbang kepada kesihatan keseluruhan dan kemampanan organisasi. Kejayaan jangka panjang syarikat-syarikat ini membuktikan bahawa kepemimpinan yang memberi tumpuan kepada emosi dan kesejahteraan pekerja adalah faktor kritikal dalam meningkatkan prestasi dan daya saing perniagaan.

Untuk mengatasi krisis keseimbangan kerja-kehidupan di Malaysia, organisasi perlu melabur dalam latihan kepimpinan kecerdasan emosi. Ini termasuk menyepadukan latihan kecerdasan emosi (EI) ke dalam program pembangunan kepimpinan, memupuk budaya empati dan sokongan, serta melaksanakan dasar yang menyokong keseimbangan kerja-kehidupan. Contoh inisiatif yang boleh dilaksanakan adalah waktu kerja fleksibel, dan perkhidmatan sokongan kesihatan mental.

Walaupun sesetengah organisasi mungkin bimbang tentang kos melaksanakan program keseimbangan kerja-kehidupan, yang lebih kritikal adalah kos akibat tidak melaksanakannya. Khususnya, kos kehilangan pekerja mahir. Organisasi bukan sahaja terpaksa menanggung perbelanjaan untuk mencari dan melatih pengganti, tetapi juga kehilangan dalam persaingan untuk menarik bakat yang berkemahiran tinggi. Ini boleh mengakibatkan penurunan produktiviti, peningkatan kos operasi, dan akhirnya menjejaskan daya saing organisasi di pasaran.

Sebagai kesimpulan, krisis keseimbangan kerja-kehidupan yang semakin memburuk di Malaysia menekankan keperluan mendesak bagi organisasi untuk mengamalkan kepimpinan yang cerdas emosi. Dengan memupuk budaya kerja yang mengutamakan kesejahteraan pekerja, empati, dan fleksibiliti, pemimpin boleh mewujudkan persekitaran kerja yang lebih lestari dan produktif. Melabur dalam kecerdasan emosi bukan sahaja memberi manfaat kepada pekerja secara individu, tetapi juga memperkukuh kesihatan dan daya saing organisasi dalam jangka panjang.

---

_{Penulis merupakan Pensyarah Kanan, Kolej Pengajian Siswazah (COGS), Universiti Tenaga Nasional (UNITEN)}